Η φαρυγγίτιδα συνιστά μια ευρέως διαδεδομένη πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του φάρυγγα, το οπίσθιο τμήμα του λαιμού που βρίσκεται πάνω από τον οισοφάγο και τον λάρυγγα. Η πάθηση αυτή προκαλεί πόνο, δυσφορία και φαγούρα στο λαιμό και είναι συχνά σύμπτωμα κάποιας λοίμωξης, η οποία μπορεί να είναι είτε ιογενούς είτε βακτηριακής προέλευσης. Εμφανίζεται με αυξημένη συχνότητα κατά τους χειμερινούς μήνες. Η φαρυγγίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με έντονα συμπτώματα, συνεπώς η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της είναι ζωτικής σημασίας.
Φαρυγγίτιδα: Από τι προκαλείται
Η φαρυγγίτιδα, κοινώς γνωστή ως πονόλαιμος, προκαλείται κυρίως από λοιμογόνους παράγοντες, πιο συγκεκριμένα από ιούς και βακτήρια. Η ιογενής φαρυγγίτιδα, ο συχνότερος τύπος της πάθησης, είναι συχνά συνέπεια της λοίμωξης από ιούς όπως ο ρινοϊός, ο αδενοϊός, η γρίπη, ο ιός Epstein-Barr ο οποίος ευθύνεται για την εμφάνιση λοιμώδους μονοπυρήνωσης ή ο κορονοϊός. Αυτές οι λοιμώξεις αποτελούν συνήθως μέρος μιας ευρύτερης λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος και είναι εξαιρετικά μεταδοτικές.
Η βακτηριακή φαρυγγίτιδα, αν και λιγότερο συχνή, προκαλείται κατά κύριο λόγο από το βακτήριο του στρεπτόκοκκου, ο οποίος αποτελεί συχνή αιτία εμφάνισης οξείας φαρυγγοαμυγδαλίτιδας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φαρυγγίτιδα μπορεί επίσης να προκύψει από παθήσεις όπως η αλλεργική ρινίτιδα, η ιγμορίτιδα ή η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ενώ ως επιβαρυντικός παράγοντας λειτουργεί και η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου. Η κατανόηση της υποκείμενης αιτίας της φαρυγγίτιδας είναι ζωτικής σημασίας, καθώς καθορίζει την πορεία της θεραπείας και της διαχείρισης. Επιπλέον, ο εντοπισμός της αιτίας βοηθά στην εφαρμογή κατάλληλων προληπτικών μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης των λοιμογόνων παραγόντων.
Φαρυγγίτιδα και συμπτώματα που προκαλεί
Η φαρυγγίτιδα εκδηλώνεται μέσα από μια σειρά συμπτωμάτων που ποικίλλουν σε ένταση. Το κύριο σύμπτωμα είναι ο πονόλαιμος, ο οποίος γίνεται ιδιαίτερα αισθητός κατά την κατάποση. Στα συμπτώματα επίσης συγκαταλέγεται η ερυθρότητα των τοιχωμάτων του φάρυγγα και η διόγκωση των τραχηλικών λεμφαδένων. Άλλα σχετιζόμενα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το αν η φαρυγγίτιδα είναι ιογενούς ή βακτηριακής προέλευσης. Η ιογενής φαρυγγίτιδα συχνά εκδηλώνεται με καταρροή ή δυσκολία στην αναπνοή από τη μύτη, βήχα, φτέρνισμα, ήπιο πυρετό ή δέκατα και γενική κόπωση ή αδυναμία. Αντίθετα, η βακτηριακή φαρυγγίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με υψηλό πυρετό, ρίγη, μυαλγία και μερικές φορές με την εμφάνιση πυωδών κηλίδων στις αμυγδαλές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στα παιδιά, μπορεί να εμφανιστεί κοιλιακό άλγος και εξάνθημα. Τα συμπτώματα γίνονται ιδιαίτερα έντονα κατά την 3η-5η ημέρα και συνήθως παρουσιάζουν ύφεση σε διάστημα 10 ημερών.
Διάγνωση και θεραπεία για τη φαρυγγίτιδα και τα συμπτώματα που προκαλεί
Η διάγνωση της φαρυγγίτιδας βασίζεται στην αξιολόγηση των συμπτωμάτων μέσω της λήψης λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και στα ευρήματα της φυσικής εξέτασης. Η φυσική εξέταση περιλαμβάνει επισκόπηση της περιοχής του ρινοφάρυγγα και των αυτιών, αλλά και ψηλάφηση των τραχηλικών λεμφαδένων. Ιδιαίτερα χρήσιμες είναι επίσης πρόσθετες εξετάσεις όπως η λαρυγγοσκόπηση και η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος. Η λαρυγγοσκόπηση διευκολύνει την λεπτομερή αξιολόγηση της περιοχής του φάρυγγα και του λάρυγγα, ενώ η λήψη φαρυγγικού επιχρίσματος για καλλιέργεια χρησιμεύει κατά βάση για την ανίχνευση του στρεπτόκοκκου (strep test). Τέλος, η διενέργεια αιματολογικών εξετάσεων επιτρέπει την ανίχνευση κάποιας λοίμωξης ή ιού στο αίμα, όπως ο ιός Epstein-Barr.
Η θεραπεία της φαρυγγίτιδας ποικίλλει ανάλογα με την αιτιολογία της, καθώς το θεραπευτικό σχέδιο διαφέρει ανάλογα με το αν η πάθηση έχει προκληθεί από ιό ή από βακτήριο. Για την ιογενή φαρυγγίτιδα, που αποτελεί την πλειοψηφία των περιπτώσεων, η θεραπεία στοχεύει στη διαχείριση των συμπτωμάτων, καθώς τα αντιβιοτικά είναι αναποτελεσματικά έναντι των ιών. Οι ασθενείς ενθαρρύνονται να λαμβάνουν μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα όπως η ιβουπροφαίνη, να καταναλώνουν παστίλιες για το λαιμό και να κάνουν γαργάρες με φυσιολογικό ορό. Συνιστάται επίσης επαρκής ενυδάτωση και ανάπαυση για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Σε περιπτώσεις βακτηριακής φαρυγγίτιδας, κυρίως στρεπτόκοκκου, συνταγογραφείται αντιβιοτική αγωγή για 7 έως 10 ημέρες. Η ολοκλήρωση του πλήρους κύκλου της αντιβιοτικής θεραπείας είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη επιπλοκών ή υποτροπών. Επίσης, συνιστάται στους ασθενείς να αποφεύγουν ερεθιστικούς παράγοντες όπως ο καπνός του τσιγάρου και να τηρούν καλές πρακτικές υγιεινής για την πρόληψη της εξάπλωσης της λοίμωξης. Για υποτροπιάζουσα ή χρόνια φαρυγγίτιδα που προκαλεί συχνά συμπτώματα, ειδικά όταν συνδέεται με παράγοντες όπως η αλλεργική ρινίτιδα ή η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η αντιμετώπιση της υποκείμενης πάθησης είναι βασικός παράγοντας ώστε να υποχωρήσει η φαρυγγίτιδα. Η Χειρουργός ΩΡΛ Δρ. Όλγα Παπαδοπούλου αντιμετωπίζει επιτυχώς τη φαρυγγίτιδα και τα συμπτώματα που αυτή προκαλεί, εστιάζοντας στην εξάλειψη του λοιμογόνου παράγοντα που είναι υπεύθυνος για την εμφάνισή της.